د هېواد په شرایطو کې د تولیدي او توریدي ساختماني عایقونو د ډولونو ارزونه
د افغانستان د علومو اکاډمي د طبیعي- تخنیکي علومو معاونیت د ریاضي، فزیک او تخنیک علومو مرکز د ساختماني انسټیټیوټ علمي غړي نوماند څیړنیار انجنیر حشمت الله سهیل "د هېواد په شرایطو کې د تولیدي او توریدي ساختماني عایقونو د ډولونو ارزونه" تر سرلیک لاندې له خپلې علمي ـ څېړنیز پروژې څخه دفاع وکړه.
وړاندي کوونکئ:
ښاغلي سهیل وویل: په ساختماني چارو کې، عایقونه (Insulations) هغه مواد دي چې د حرارت، غږ، او رطوبت د تېرېدو مخه نیسي. د ودانیزو عایقونو مفهوم، که څه هم په عصري بڼه کې یې تخنیکي پرمختګونه نوي دي، خو د تاریخ په اوږدو کې د انسانانو د پناځایونو او ودانیو د تودوخې د مدیریت یوه بنسټیزه اړتیا وه. د لرغونپوهنې شواهد ښیي چې د افغانستان په اوسني جغرافیایي حوزو کې د زرګونو کلونو پخوانیو استوګنځایونو جوړښتونه د طبیعي موادو په مرسته د اقلیمي شرایطو سره د تطابق وړ ډیزاین شوي وو. دودیز عایقونه لکه خټه او بوس، که څه هم ارزانه او د لاسرسي وړ دي، خو د ټیټ حرارتي مقاومت له امله د عصري ودانیو لپاره مناسب نه دي.
افغانستان د منځنۍ آسیا په زړه کې پروت یو وچ او غرنیز هېواد دی چې د څلورو جلا موسمونو لرونکی دی. اقلیم یې قاره ای (continental) دی، پدې معنا چې د ژمی او اوړی د تودوخې ترمنځ یې توپیر خورا ډېر دی. دغه پراخ اقلیمي توپیرونه په څرګنده توګه ښیي چې په افغانستان کې د ودانیو لپاره اغیزمن عایق یو ښکلایي موضوع نه، بلکې یوه اساسي اړتیا ده.
په وروستیو لسیزو کې د نفوس زیاتوالي او ښاري کېدو له امله په افغانستان کې عصري ودانیز سکتور پراخ شوی، خو ډېری ودانۍ د کانکریټ او خښتو له امله د مناسب عایق پرته جوړېږي. دا مواد ژر تودوخه له لاسه ورکوي او ګرمي دننه پریږدي، چې د تودولو او سړولو لپاره ډېر انرژي غواړي.
د مناسب عایقونو کارول کولی شي د ساختمانونو دننه او بهر د تودوخې تبادله په مؤثره توګه کنټرول او د انرژۍ لګښت کم کړي. د عایقونو کارول د ودانیو د عمر د زیاتوالي سبب کېږي چې د رطوبت، تودوخې او غږ د انتقال مخنیوی کوي. د لوړ کیفیت لرونکو عایقونو په کارولو سره نه یوازې د انرژۍ مصرف کمېږي، بلکې د طبیعي سرچینو د ضایع کېدو او د ګازونو د خپرېدو مخه به هم ونیول شي. چې په پایله کې د چاپیریال ساتنې او اقلیم له بدلون سره مبارزې لپاره یو مؤثر ګام وې.
پدي څیړنه کې د ساختماني عایقونو مختلفو ډولونو لکه: حرارتي، صوتي، او د اوبو ضد عایقونه څېړل شوي، ترڅو په پایله کې معلوم شي چې کوم ډول عایقونه د هېواد د اقلیمي شرایطو لپاره غوره دي.
ښاغلي څېړونکې د دفاع په وروستۍ برخه کې د استاذانو او څېړونکو پوښتنو ته ځوابونه وویل او په پای کې د کمیسیون د غړیو لخوا یاده دفاع مثبته وارزول شوه.