د ماشوم په ښوونه او روزنه کې د شفاهي ادب ونډه

"علمي- څېړنیز کنفرانس"

د افغانستان د علومو اکاډمي د ژبو او ادبیاتو مرکز د پښتو ژبې او ادبیاتو انسټیټیوټ علمي غړي څېړندوی یاسر پاچا د «د ماشوم په ښوونه او روزنه کې د شفاهي ادب ونډه» په نوم علمي- څېړنیز کنفرانس د ۱۴۰۳هـ.ش کال د کب په ۷ مه وړاندې کړ.

دوی وویل: د دې موضوع مهم‌والی د ماشوم له مهم‌والي سره تړلی دی. که چېرته ماشوم مهم نه وای او د هغه پالنه، ښوونه او روزنه مهمه نه وای، نو ډېر کله به مو خپله راتلونکې ور پورې نه تړله، ځکه خو ویلای شو چې موږ ته د ماشوم سالمه ښوونه او روزنه ارزښت لري او غواړو چې ماشومان مو په سم ډول وروزل شي. د ماشوم په ښوونه او روزنه کې ډېر عوامل رول لري چې د هغو له جملې څخه یو هم شفاهی ادبیات دي. په شفاهي ادبیاتو کې د ښوونې او روزنې موضوع حیاتي ارزښت لري چې د دغه ډول ادبیاتو پنځول یو مهم ټولنیز ضرورت دی، ځکه د نن ورځې ماشومان د سبا ورځې ځوانان او رهبران دي.

په پښتو شفاهي ادبیاتو کې د ماشومانو لپاره ډېر څه شته چې دوی ته یو څه ور زده کوي، په دوی کې هنري ذوق او عاطفه روزي او ټولنیزو فعالیتونو ته یې هڅوي. د پښتو ادبیاتو په شفاهي برخه کې د ماشومانو لپاره یو لړ شعرونه، منظومې ټوټې، کیسې، اړونه، متلونه او نور شته دي چې یا خپله د دوی له خوا ویل کېږي او جوړېږي یا د لویانو له خوا د دوی د سویې، طرز تفکر او غوښتنو په نظر کې نیولو سره ورته پنځول کېږي، لکه د میندو له لوري جوړ شوي لنډ نظمونه چې د پښتنو په بېلابېلو سیمو کې د ماشومانو لپاره د خپلو میندو له خوا ویل شوې دي.

په ټوله کې د مور له خوا خپل ماشوم ته د دغه ډول لنډو نظمونو جوړښت، د ماشوم په روح او روان مثبت اغېز پرېباسي او معمولاً ماشوم له خپلې مورنۍ ژبې سره اشنا کوي، ماشوم له بېلابېلو حرکاتو سره اشنا کوي او د ماشوم په ابتدایي ښوونه او روزنه کې مؤثر رول لري.

په پای کې استادانو او ګډونوالو پوښتنو ته قناعت بښونکي ځوابونه وویل شول چې وروسته د ارزیابۍ د کمیسیون له خوا یاد کنفرانس مثبت و ارزول شو.