د علمي - څېړنیزې پروژې سرلیک: د آمو، شمال او هریرود - مرغاب د اوبیزو حوزو د وچکالیو څېړنه، شننه او ارزونه

د علمي _ څېړنیزې پروژې لړۍ: 

لیکوال: څېړنوال رفیع الله نصرتي

د اجراء موده: ۳ / ۶ / ۱۳۹۹ تر ۳ / ۶ / ۱۴۰۵  

دغه علمي - څېړنیزه پروژه چې به په ټاکلې موده کې د ځمکنیو د علومو د مرکز د هایدرومیتیورولوژي د انستیتیوت آمر څېړنوال رفیع الله نصرتي په واسطه ترسره شي، شپږ څپرکي لري.

څرنګه چې ټولو ته معلومه ده او تاریخ هم دا ثابتوي، افغانستان په تېرو کلونو کې ډېرې وچکالۍ تجربه کړي او ترې سخت زیانمن شوی هم دی. اوس (۲۰۲۱ ز.) کال کې هم له سختې او بې سارې وچکالۍ سره مخ دی. په همدې موخه پر دې موضوع باندې دا څېړنه ترسره کېږي.

د دې څېړنې موخه د یوې اقلیمي دورې (۱۰ - ۵۰ ) کلونو د وچکالۍ څېړنه او د نړۍ د مروجو شاخصونو په مرسته د وچکالۍ شدت، د اورښت او تودوخې ګرایش او د یادو حوزو په حیاتي برخو کې د هغې د اغېزو تحلیل دی.

دا چې افغانستان له څو کلونو راهیسې له پر له پسې وچکالیو سره مخ دی او د دې پدیدې په پایله کې ډېرې حیاتي برخې یې زیانمنې شوې دي؛ نو د دغو خطرونو د کمولو لپاره د حل د لارو چارو د لټولو په منظور د دې موضوع څېړنه او شننه د دې څېړنې مبرمیت دی.

له دې څېړنې څخه به لاندې پایلې ترلاسه شي:

د وچکالۍ د پېښېدو لاملونه، په آمو، شمال او هریرود ـ مرغاب کې د وچکالیو څېړنه، سپړنه، ارزونه او د هغې د تناوب ترلاسه کول، د وچکالیو د شدت، موده، دوام، تناوب او فریکوینسي څرګندول او په نوموړو حوزو کې د وچکالیو د اغېزو تحلیل، د وچکالۍ د پېښېدو د احتمال وړاندوینه، د اورښتونو میاشتنۍ، موسمي او کلني بدلونونه، د سړو، نیمه سړو، نورمال، ګرم او نیم ګرمو میاشتو، فصلونو او کلونو په ګوته کول همداسې د وچو، مرطوبو او نورمالو میاشتو او فصلونو موندل، د یادو حوزو د لویو دریابونو پر اوبو باندې د وچکالیو د اغېزو څېړنه او تحلیل، د وچکالیو څخه د زیان منونکو برخو مشخصول او پر هغو باندې د خطرونو د کمولو څرنګوالی، همداسې له وچکالیو څخه د اغېزمنتیا زونبندي او د وچکالیو اقتصادي، اجتماعي اغېزو څېړنه او نور داسې ډېر موارد.