د ګـوَري ژبې مورفولوژي

اجراء کننده: محقق شریف الله سانېن عضو علمی انستیتوت زبانها و ادبیات اقوام برادر مرکز زبانها و ادبیات اکادمی علوم

مدت اجراء: این پروژه علمی- تحقیقی از تاریخ ۹ / ۵ / ۱۳۹۹ الی ۹ / ۵ / ۱۴۰۴ تکمیل می شود.

هدف و مبرمیت این پروژه علمی- تحقیقی از روی ارزش و اهمیت اش آشکار است؛ زیرا زبان ګوَري از جمله زبانهای قدیمي و تاریخي کشور بوده، که علاوه از افغانستان در پشتونخوا هم به هزارها ګوینده دارد. اینکه ګرامر هر زبان بخش بزرګی بنیادی آن زبان محسوب می شود و در انکشاف و غنامندی آن زبان سهم ارزنده یی دارد، بناءً هدف این پروژه هم این است، که از یک سو بخش دوم ګرامر(مورفولوژي) این زبان تکمیل می ګردد و از جانب دیګر خدمتی باشد برای اهل این زبان و دیګر پژوهنده ګان. به همین ترتیب مبرمیت این پروژه در این است، که در بارۂ ګرامر این زبان تا اکنون کار اندکی صورت ګرفته است، که برای آن کفایت نمی کند و اینکه بخش مورفولوژی برای زبان حیثیت اساس دارد، با در نظرداشت این مطلب در زبان ګوَری به این عنوان کدام کار علمی ويژه یی صورت نګرفته است، پس تکمیل نمودن پروژه علمي- تحقیقی، تحقیق تحت این عنوان خاص کار ضروری، لازمی و مبرم است، که خوشبختانه زیر کار است.

این پروژه علمی- تحقیقی که دارای چهار فصل بوده، بالای موضوعات ذیل تحقیق و پژوهش صورت خواهد ګرفت:

فصل اول: در این فصل بر اساس معیارها و اصول تحقیق علمی راجع به پس منظر موضوع تحقیق صورت خواهد ګرفت و آن تعداد آثاریکه قبل از این در بارۂ این موضوع کم و بیش یاد آوری کرده اند، به صورت نقد ګونه یاد آوری خواهد شد.

فصل دوم: در فصل دوم تحت عنوان عمومی"د ګرامر په اډانه کې مورفولوژي ته لنډه کتنه" موضوعات ګرامر، مورفولوژی، مورفیم، مورفیم و فونیم، مورفیم و هجا، مورفیم و کلمه، مورفیم و کلستر، مورفیم و دفتانګ، ساختمان مورفیم و اقسام مورفیم به بحث و بررسی ګرفته خواهند شد.

فصل سوم: در این فصل تحت عنوان بزرګ "د ګوَري ژبې خپلواک مورفیمونه" بالترتیب تعریف و شناخت اسم، ضمیر، صفت، عدد، فعل، قید، مصدر، اقسام و ساختمان آنها و خصوصیات ګردانی شان به شکل تفصیلی مورد بحث، بررسی و تحقیق فرار خواهد ګرفت.

فصل چهارم: در این فصل تحت عنوان "د ګوَري ژبې ناخپلواک مورفیمونه" موضوعات پیشینه، پسینه، ادات، وندها و معلومات عمومی در بارۂ مورفولوژی زبان ګوَری ارائه خواهد شد. در آخر طبق معمول نتیجه تحقیق، پیشنهادات، مآخذ و ضمایم هم آورده می شود.