معرفي مختصر مرکز علوم طب
مرکز علوم طب در چوکات معاونیت بخش علوم طبیعی- تخنیکی اکادمی علوم با رعایت اسلوب علمی- تحقیقی فعالیت می نماید. دانشمندان علوم طبی از سال ۱۳۵۷ هـ.ش در چوکات انستیتوت علوم طبیعی فعالیت های تحقیقاتی را انجام میدادند. در سال ۱۳۶۷ هـ.ش مرکز علوم طب با در نظر داشت ضرورت مبرم در بخش تحقیقات علوم طبی و امراض شایع در کشور به شکل یک مرکز به فعالیت خود ادامه داد. در سال ۱۳۶۷ هـ.ش محترم اکادیمیسن پروفیسور داکتر محمد موسی وردګ به حیث اولین رئیس افتخاری این مرکز تعیین ګردید. از سال ۱۳۸۲ هـ.ش الی ۱۳۸۴ هـ.ش محترم پوهاند عبدالحی مومنی به حیث رئیس افتخاری این مرکز ګماشته شده بود که در سال ۱۳۸۴ هـ.ش به حیث رئیس رسمی این مرکز تعیین بست ګردید و الی تقاعد شان در سال ۱۳۸۶ هـ..ش به کار خود ادامه داد. در اوایل سال ۱۳۸۶ هـ.ش محترم سرمحقق داکتر احمدشاه عمر وردګ به حیث رئیس این مرکز تعیین ګردیده و الی پایان سال ۱۳۸۸ هـ.ش به حیث رئیس مرکز به کار خود ادامه داد. از اوایل سال ۱۳۸۹هـ.ش الی پایان سال ۱۳۹۱ هـ.ش محترم معاون سرمحقق داکتر محمد حسن ساعی به حیث رئیس این مرکز ایفای وظیفه نموده و بالآخره از اوایل سال ۱۳۹۲ هـ.ش الی اکنون محترم معاون سرمحقق داکتر میرویس حقمل به حیث رئیس مرکز علوم طب اجرای وظیفه نموده و مینماید. این مرکز در طول فعالیت خود دارنده استادان و اعضای علمی ورزیده بوده که بالای موضوعات مبرم صحی تحقیقات نموده است. به تعداد ۲۴ پروژه علمی- تحقیقی در این مرکز علمی که فعلاً دارای ۸ عضو علمی میباشد طبق پتالوژي و نیاز اشد کشور تکمیل شده و به شکل آثار علمی- تحقیقی چاپ یا آماده چاپ ګردیده اند؛ همچنان راه های وقایه و معالجه امراض شایع در کشور در پروژه های مذکور پیشنهاد شده است. همچنان ۷ پروژه علمی – تحقیقی فعلاً تحت کار این مرکز است، این مرکز به تعداد هفت سمینار علمی- تحقیقی به سطح ملی دایر نموده است و مجموعه های مقالات سمینار های علمی- تحقیقی خویش را نیز طبع نموده است. همچنان مرکز علوم طب در سال ۱۳۸۶ هـ.ش در مورد مرض ګلران که در ولایت هرات شیوع یافته بود تحقیقات علمی نمود و سمینار علمی- تحقیقی را نیز بالای این موضوع در آن وقت دایر نمود، که بعداً مجموعه مقالات آن به زیور چاپ رسید. مرکز علوم طب در اوایل شیوع مرکز کووید- ۱۹ مجموعه مقالات سمینار تحت عنوان ( تحقیق واقعات مرض Covid-19) را در ماه ثور سال ۱۳۹۹ به زیور چاپ رسانده و جهت استفاده به دوکتوران و هموطنان به دو لسان پشتو و دری تقدیم نموده است؛ باید ګفته شود که مجموعه مقالات سمینار کووید- ۱۹ قبلاً به شکل PDF در سایت انترنتی اکادمی علوم اپلود شده بود. به تعداد ۷۵ کنفرانس علمی- تحقیقی روی مسایل حاد و مبرم صحی توسط دانشمندان مرکز علوم طب ارايه ګردیده است، به تعداد ۱۰۰ عنوان مقالات علمی – تحقیقی در موضوعات مبرم صحی و حیاتی از طرف دانشمندان این مرکز تحریر و به طبع رسیده است.
به طور نمونه از ابتکارات مرکز علوم طب اکادمی علوم یاد آوری مینمایم؛ در سال ۱۳۸۲ مرکز علوم طب روی امراض عمده تنفسی تحقیقات خویش را انجام داده و به سازمان صحی جهان پیشنهاد نمود تا واکسین نمونیا یا سینه بغل را در پروګرام ملی واکسیناسیون افغانستان شامل سازد که مورد استقبال WHO قرار ګرفت و در سال ۱۳۸۶ دانشمندان مرکز علوم طب بالای یک مرض نو پیدا که در ولسوالی ګلران ولایت هرات ظهور نموده بود تحقیقات علمی نمودند و نتایج آنرا به شکل یک سمینار ملی با اشتراک تمام ادارات سکتوری ( وزارت صحت عامه، شفاخانه شهید سردار محمد داودخان، وزارت تحصیلات عالی، وزارت زراعت، پوهنځی فارمسی و پوهنتون علوم طب کابل) با حضور داشت و تمویل مالی سازمان صحی جهان WHO ارایه نمودند که با همان پیشنهادات مرکز علوم طب مرض کشنده ګلران از کشور محوه شد. سازمان صحی جهان در جنب تمویل مالی سمینار متذکره به تمام دانشمندان و اشتراګ کننده ګان، تحایف داد و کتاب بررسی برخی از امراض عمده تنفسی که قبلاً از آن یادآوری شد و کتاب (د بواسیرو ناروغي د سریري تظاهراتو او له عملیات څخه وروسته د مقدمو اختلاطاتو څېړنه) را به مصارف خویش به طبع رسانید. دانشمندان مرکز علوم طب اکادمی علوم کتب و آثار علمی را در رشته های طبی تألیف و ترجمه نموده، بیشتر از یک هزار آرتیکل طبی توسط اعضای علمی این مرکز برای دایرة المعارف آریانا تحریر، ادیت و ترجمه شده است، جلد اول دایرة المعارف کودکان و نوجوانان توسط دانشمندان مرکز علوم طب به لسان پشتو ترجمه ګردیده و تحریر واژه های طبی برای قاموس آریانا به زبان های پشتو و دری را به شکل کار روتین زیر دست داشتند؛ همچنان، جهت بلند بردن آګاهی عامه در مورد امراض حاد و نو پیدا در کشور ګاهنامه مرکزعلوم طب (روغتیا پاڼه) نیز طبع شده است.
این مرکز علمی برای انجام تحقیقات کلینیکی و لابراتواری تفاهمنامه ها و پروتوکول های رسمی را با پوهنتون علوم طبی کابل، وزارت محترم صحت عامه و وزارت محترم دفاع ملی ( شفاخانه شهید سردار محمد داود خان) امضا نموده است؛ دانشمندان این مرکز تحقیقات خویش را در شفاخانه ها و لابراتوارهای وزارت های یادشده، اجراء مینمایند.
این مرکز با ادارات سکتوری همکاری نزدیک داشته و در تمام کمیسیون های تخنیکی که مربوط صحت بوده از طریق اعضای علمی خویش به شکل فعال اشتراک نموده است.
از سوی دیګر مرکز علوم طب ادعاهای مخترعین کشور را که به این مرکز مراجعه کرده ارزیابی و در مورد آن نظر علمی و مسلکی خویش را ارایه نموده است.