معرفی موزیم تحقیقاتی اتنوگرافی
موزیم تحقیقاتی اتنوگرافی اکادمی علوم افغانستان درقصر بنام "شاه بوبوجان" در شهر نو کابل موقعیت دارد.
این قصر تاریخی که گویا زنده از تاریخ معاصر دوره زمامداری امیرعبدالرحمن خان میباشد، بنام خواهر امیر"شاه بوبو جان" مسمی است.
مشخصات این قصرمانند دیگر معماری های با شکوه عصرخود، ازلحاظ طرزمعماری ممتاز بوده چنانکه به روایت صاحب نظران، ساختمان قصر مشابهت به سبک مهندسی بروک دوره رنسانس در اروپا است. سکیج این قصر توسط انجنیران اتریشی در آن عصر طراحی گردیده و معماران وهنرمندان مجرب کابلی به اعمار قصر مبادرت ورزیده اند.
قصر از جناح مرکزی به دو بخش شرقی وغربی تقسیم شده و با دهلیز های ممتد به هم وصل گردیده است. این ساختمان فوق العاده، ازجناح شمال به درب ورودی متصل است. مدخل قصر با فیل پایه های تزینتی ودالان وسیع در منزل دوم تعمیر آشکار میباشد که نمای همین درب آغازی به تزیینات قصربوده میتواند. روی ستون ها تزیینات کندن کاری با گل و برگ کار شده و گنگره های برجسته به وضوح دیده میشود.
قصردو طبقه یی دارای چهل اطاق دهلیز ها وصالون وسیع است که ساخت وساز آن، به طور معمول از خشت، گل و چوب، با تزئیناتی از چوب های کنده کاری شده میباشد. در طبقه دوم دورا دور صالون مرکزی با پیزار های چوبی وتزیینات طلایی رنگ دیده میشود، کنگره های سقف با اشکال گل و برگ و اشکال حیوانات اهلی بسیار زیبا به نظر میخورد. کلکین های دولایه با تزیینات میناتوری طلایی رنگ مشاهده میشود که بدون شک به شکوه قصرافزوده است. قابل ذکر است الی آغاز دهه هفتاد در دهلیز سمت غربی قصر میان راه منزل دوم آیینهۀ قد نمای بلورین موجود بود، ضمناً در صالون طبقه دوم نیز، آیینه یی بلورین از هندوستان به وسیله فیل انتقال داده شده بود بر بالای بخاری دیواری نصب بود که متاسفانه در اثر وقوع جنگ ها درکابل شدیداً آسیب دید و امروز از آنها اثری نیست.
اکادمی علوم افغانستان منحیث عالی ترین مرجع علمی در افغانستان به منظور حفظ و حراست میراث های فرهنگی کشور تلاش نمود تا این قصر تاریخی به موزیم اتنوگرافی مبدل گردد چنانکه زمینه باز سازی آن فراهم و به تاسی از فرمان شماره(45) رئیس جمهور پیشین به موزیم تحقیقاتی اتنوگرافی مبدل گردید. آمریت موزیم تحقیقاتی اتنوگرافی اکادمی علوم افغانستان طی سالهای اخیر با سعی وتلاش فراوان موزیم را به روی بازدید کننده گان ومحققان باز نموده و زمینه تحقیق و باز دید را برای علاقه مندان عرصه علم وفرهنگ را مساعد گردانید.
موزیم مذکور حاوی حدود 2000 پارچه آثار اتنیکی بوده که از ولایات مختلف افغانستان به اساس زون ها به معرض نمایش قرار داده شده است. آثار مذکور از قبیل لباس ها، تزئینات و زیورات، لوازم خانه مثل ظروف سنگی، گلی و مسی، چوبی، آثار فلزی مثل سلاح، زره، شمشیر، تفنگ، تفنگچه، کارد چاقو، پیش قبض وغیره به اساس کتگوری های اتنیکی، جمع بندی تشریح وشامل دیتابس دفتر ثبت و راجستر موزیم گردیده است. ضمناً آثاری بسیار نفیس که شامل حوزه گندهارا، نورستان، کنر، ننگرهار بوده و آثار اتنیکی مربوط زون شمال کشور مانند خرگاه قزاقی وترکمنی که به گونه عملی به نمایش گذاشته شده است. دها اثر دست دوزی به رنگ های مرغوب و مختلف که به وسیله زنان هنر آفرین این سر زمین و دیزاین های مخصوص و مربوط به مناطق مختلف افغانستنان مهره دوزی، چرمه دوزی، خامک، پخته دوزی، صدف کاری، آیینه دوزی، تزیینات روی وسر شتر مربوط مردم بلوچ ودها اثر ناب مربوط به اقوام مختلف کشور اعم از ملیت های هزاره، اوزبک، ترکمن، نورستان، پشتون، تاجیک.. وغیره دراین موزیم موجود ومعرفی گردیده است.
موزیم در کنار داشته اتنیکی، دها اثر گرانبهای هنرمدرن، مربوط به جناب محترم پروفیسورامان الله حیدرزاد، بنیان گذار پوهنځی هنر های زیبای پوهنتون کابل را که به گونه اهدا به این موزیم سپره اند، نیز دارا میباشد.
قابل یاد آوری است، آثار هنر مدرن دراین موزیم، زمینه ونشانه ای بارزی از گسترش کالیگرافی اسلامی در قالب هنر مدرن در افغانستان بوده ونهاد علمی تحقیقی نیز سعی دارد تا نسل جوان به طور گسترده از آن بهره مند گردند و در این راستا گام های علمی وممد را به جا بگذارد.
در حقیقت این موزیم نه تنها به مثابه و به عنوان یک موزیم نمایشی تلقی گردیده، بلکه منحیث دانشگاه واقعی شناخت فرهنگ ها در جامعه علمی تحقیقی به سطح کشور بوده وهمواره سعی نموده تا زمینه ای برای توسعه و مطالعه فرهنگ مردم افغانستان را فراهم نماید و به مخاطبان خویش ممد واقع گردد.