علمي پروژېنور دلته
کتابپوهنه او په پښتو کې یې د تاریخي بهیر څېړنه
"د علمي-څېړنېزي پروژې دفاع" نېټه: ۳/ وږی/۱۴۰۳ل کال د افغانستان د علومو اکاډمۍ، د بشري علومو معاونيت اړوند د ژبو او ادبیاتو مرکز د پښتو ژبې او ادبیاتو انسټیټیوټ د ادبیاتو او متنپوهنې څانګې غړي نوماند څېړنوال دوکتور محمد اسحق خاورین د نوماندۍ دورې د رفع کولو لپاره له خپلې یو کلنې علمي - څېړنیزې پروژې "کتابپوهنه او په پښتو کې یې د تاریخي بهیر څېړنه" څخه د علومو اکاډمي د څېړونکو، استادانو، پوهانو او د دفاع د ارزونې کمیسیون په وړاندې خپله دفاع تر سره کړه.
په معاصر دوران کې د سندهـ د پښتنو فرهنګي هڅې
د پښتو څېړنو بین المللي مرکز غړي څېړنوال رحمت الله هوتک (په معاصر دوران کې د سندهـ د پښتنو فرهنګي هڅې) تر سرلیک لاندې علمي – څېړنیزه پروژه دفاع کړه. څېړونکي په لومړي سر کې د موضوع پر ارزښت او مبرمیت خبرې وکړې. وروسته یې په ترتیب سره لومړی د موضوع پر (شالید) ورپسې یې د هند نیمې وچې له وېش (۱۹۴۷م) وروسته د سندهـ لویو ښارونو: کراچۍ او حیدرآباد ته د پښتنو د ورتګ پر بېلابېلو عواملو او د همدې بحث په وروستۍ برخه کې یې د دوو پوښتنو (آیا سندهـ مېشتو پښتنو خپل فرهنګي ارزښتونه او فولکلور ساتلی؟ او آیا د سندهـي وګړو د فرهنګ او فولکلور اغېزې پرې واردې دي او که څنګه؟) په رڼا کې یادو پوښتنو ته د ځواب په توګه ګټور معلومات وړاندې کړل.
د افغاني ټولنې د کورني مظالمو څېړنه او په حدیثو کې یې حل لارې
ښاغلي نوماند څېړندوی صالح محمد فرید د اسلامي علومو معاونیت د تفسیر او حدیث مرکز علمي غړي د یوې غونډې په ترڅ کې له خپلې علمي ـ څېړنیزې پروژې (د افغاني ټولنې د کورني مظالمو څېړنه او په حدیثو کې یې حل لارې) تر سرلیک لاندې دفاع کړه. یاده موضوع یې په خپل ټاکلي وخت کې وړاندې کړه. د موضوع اړوندو پوښتنو ته یې د قناعت وړ ځوابونه ورکړل. د دفاع کمیسیون له خوا د نوموړي څېړونکي دفاع مثبته وارزول شوه.
د کاردیوجنیک شاک د پېښو، لاملونو، تشخیص او درملنې څېړنه
“د علمي- څېړنيزې پروژې دفاع” څېړونکی: څېړنوال دوکتور ضیاءالرحمن حقمل د څېړنې ځای: د جمهوریت ملي تخصصي روغتون او امیري طبي کمپلکس. د دفاع ځای: د افغانستان د علومو اکاډمي د طبیعي علومو معاونیت د دفاع دغه غونډه د قرآن عظیم الشان د مبارکو آیاتونو په تلاوت سره پیل شوه. وروسته د څېړونکي ژوند لیک، د لارښود استاد نظر او څلور تقریظونه ولوستل شول. ورپسې څېړونکي ته وخت ورکړل شو چې له علمي – څېړنیزې پروژې څخه دفاع وکړي.
په افغانستان کې د تولیدي او توریدي سمنټو په اړه څېړنه
د افغانستان د علومو اکاډمي، د طبیعي – تخنیکي علومو معاونیت، د کیمیا، بیولوژي او کرنې علومو مرکز، د کیمیا انستیتوت علمي غړي، د روان ۱۴۰۲ هـ.ل کال د کب پر ۱۵مه نېټه، ښاغلي نوماند څېړنیار سیدجمال الدین روحاني "په افغانستان کې د تولیدي او توریدي سمنټو په اړه څېړنه" تر عنوان لاندې علمي – څېړنیزې پروژې څخه څېړنیار علمي رتبې ته د ترفیع لپاره په کیمیا انسټیټوټ کې خپله دفاع د ټاکل شوي کمېسیون په حضور کې وړاندې کړه.
د شوروي اتحاد رامنځته کېدل او ړنګېدل؛ پر سیمه او افغانستان یې اغېزې ۱۹۱۷ – ۱۹۹۱ز.کال
(( د علمي ـ څېړنیزې پروژې دفاع)) څېړندوی عبدالخالق فردوس د څېړنوال علمي رتبې ته د ترفیع په موخه له خپلې علمي ـ څېړنیزې پروژې ( د شوروي اتحاد رامنځته کېدل او ړنګېدل؛ پر سیمه او افغانستان یې اغېزې ۱۹۱۷ – ۱۹۹۱ز.کال) بریالۍ دفاع وکړه. څېړونکي د شوروي اتحاد رامنځته کېدو څرنګوالي،
په ننګرهار کې ستروسو ته د زیان رسوونکو حشرو څېړنه
د علمي – څېړنیزې پروژې دفاع څېړنوال دوکتور ګل شاه آرینوال په 1402/11/08 نېټې له خپلې علمي – څېړنیزې پروژې (په ننګرهار کې ستروسو ته د زیان رسوونکو حشرو څېړنه) بریالۍ دفاع وکړه.
د ختیځ زون (ننګرهار، لغمان او کونړ) ولایتونو د ځینو ولسوالیو د خاورو د حاصل خېزۍ د کچې څېړل
د افغانستان د علومو اکاډمي، د طبیعي – تخنیکي علومو معاونیت، د کیمیا، بیولوژي او کرنې علومو مرکز، د کرنې انستیتوت علمي غړي، د روان ۱۴۰۲ هـ. ل کال د لیندۍ په ۲۶مه نېټه، ښاغلي څېړندوی خلیل الرحمن بارکزي "د ختیځ زون (ننګرهار، لغمان او کونړ) ولایتونو د ځینو ولسوالیو د خاورو د حاصل خېزۍ د کچې څېړل" تر عنوان لاندې علمي – څېړنیزې پروژې څخه د څېړنوال علمي رتبې ته د ترفیع لپاره خپله دفاعیه د طبیعي – تخنیکي علومو په معاونیت کې د ټاکل شوي کمېسیون په حضور کې وړاندې کړه.
په پښتو لنډیو کې د متلونو او اصطلاحاتو تحلیلي څېړنه
(د علمي ـ څېړنیزې پروژې دفاعیه غونډه) د افغانستان د علومو اکاډمي د بشري علومو د معاونیت، د ژبو او ادبیاتو مرکز، د پښتو ژبې او ادبیاتو انسټیټوټ علمي غړي څېړنوال شهزاده توحیدمل څېړنپوه علمي رتبې ته د لوړاوي په موخه په ۲۲/۸/ ۱۴۰۲ نېټه له خپلې علمي څېړنیزې پروژې (په پښتو لنډیو کې د متلونو او اصطلاحاتو تحلیلي څېړنه) څخه چې د څېړنپوه دکتور سید محی الدین هاشمي په لارښوونه یې بشپړه کړې وه، د ټاکلي کمیسیون د غړو او ګډونوالو څېړونکو پر وړاندې یې بریالۍ دفاع وکړه او د اړوند کمیسیون له خوا د رایو په یووالي سره تائيد شوه.