جایگاه سیاسی- اقتصادی قطر در منطقه «کنفرانس علمی تحقیقی»
شنبه، ۱۴ حمل ۱۴۰۰هـ . ش
کابل- اکادمی علوم: محترم محقق غلام نبی حنیفی عضو علمی مرکز مطالعات منطقه‌یی، معاونیت علوم بشری اکادمی علوم افغانستان، کنفرانس علمی- تحقیقی را تحت عنوان: (جایگاه سیاسی- اقتصادی قطر در منطقه) ارائه نمود.
آقای حنیفی شناخت جایگاه سیاسی- اقتصادی قطر را برای افغانستان، با توجه به اینکه این کشور یکی از کشورهای تأثیر گذار در منطقه است و از سال ۲۰۱۳م به اینسو میزبان دفتر سیاسی طالبان در پایتخت خود است، مهم دانسته افزود که افغانستان می‌تواند در پرتو شناخت درست از این کشور روابط خود را با آن بیشتر از پیش بهبود بخشیده و از ظرفیت‌های سیاسی و اقتصادی این کشور در آینده برای صلح و ثبات و سرمایه گذاری در کشور استفاده نماید.
قطر با آنکه یک کشور کوچک در میان کشورهای حوزۀ خلیج فارس است، اما تأثیر گذاری آن بیشتر از جسامت آن است. این کشور از یک طرف روابط نزدیکی با ایالات متحده امریکا داشته و مرکز فرماندهی نیروی هوایی امریکا (سنتکام) در منطقه را بر اساس موافقت‌نامه و همکاری‌های نظامی با آن کشور در خاک خود اجازه داده است و از طرف دیگر روابط نسبتاً حسنۀ با ایران دارد. همچنان قطر همکاری استراتژیک ترکیه در منطقه بوده و بیشتر از ۱۰ سند راهبردی با آن کشور امضاء نموده است. بر اساس موافقت‌نامه‌های نظامی که میان دو طرف به امضاء رسیده، نیروهای نظامی ترکیه از ۲۰۱۹م به این طرف در پایگاه خالدبن ولید در قطر حضور دارند.
قطر همواره تلاش کرده که با تمام کشورهای منطقه روابط متوازنی را برقرار نموده و بیش از حد به صورت یکجانبه به یکی از این کشورها نزدیک نشود. در عین زمان با حرکت‌های سیاسی تأثیر گذار در منطقه نیز روابط حسنه دارد.
قطر که از سال ۱۹۹۵م به این طرف مسیر متفاوتی از سایر کشورهای کوچک حوزه خلیج ترسیم نموده و رویکرد سیاسی مستقلی را در پیش گرفته و با تعقیب استراتژی حسن همجواری، ائتلاف سازی و ذهنیت سازی و با استفاده از ابزارهای چون رسانه، سرمایه و دیپلوماسی توانسته است جایگاه سیاسی خود را در منطقه تثبیت نماید.
قطر به ویژه در عرصه وساطت، میانجیگری و حل اختلافات از راه مسالمت آمیز نقش برجسته‌ای داشته که در عرصه بین المللی و منطقه‌یی رسمیت یافته است تا جاییکه برخی رسانه‌های غربی از آن به ژنو شرق یاد نموده‌اند. قطر از سال ۲۰۰۸- ۲۰۱۶م در بیشتر از ده قضیه در سطح منطقه و جهان اسلام حتی در آزادی اسراء و گروگان‌ها وساطت نموده و در موارد زیادی موفقیت آمیز بوده است؛ اما قطر با توجه به نقطه ضعف‌های کوچکی مساحت، کم بودن نفوس و همسایه‌های قدرتمند مانند ایران و عربستان، ناگزیر به پذیرش حضور نظامی ترکیه در خاک خود گردیده و تا حدی به ایالات متحده و حضور نظامی آن کشور در قطر به عنوان یک قدرت فرامنطقه‌ای نیز اتکاء می‌کند. از این لحاظ قطر با یک سلسله ناگزیری‌ها و چالش‌ها نیز مواجه می‌باشد.
از لحاظ اقتصادی، قطر با آنکه در سال‌های پیش از اکتشاف و آغاز صدور نفت در دهۀ ۱۹۵۰م یک کشور فقیری بیش نبوده؛ اما با ادامه صدور نفت و گاز وضعیت اقتصادی آن بهبود می‌یابد. قطر در ۲۵ می ۱۹۸۱م در زمان تأسیس شورای همکاری خلیج فارس فقیرترین کشور خلیجی است و تا سال ۱۹۹۵م، نمی‌تواند مجموع درآمد سالانه‌ای ملی خویش را به بیشتر از ۲۹ میلیارد دالر افزایش دهد. اما پس از سال ۱۹۹۵م تا سال‌های ۲۰۱۴م به اوج شگوفایی اقتصادی در سطح کشورهای منطقه می‌رسد. درآمد ملی آن حتی تا سطح بیشتر از ۲۰۰ میلیارد دالر در سال می‌رسد، در برخی موارد حتی بلندترین رشد اقتصادی و بالاترین درآمد سرانه در سطح جهانی را تجربه می‌کند.
قطر در حال حاضر با آنکه از لحاظ اقتصادی در جایگاه سابق خود نمانده، تحریم‌ها و محاصره همه جانبه سیاسی- اقتصادی چهار کشور (عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر) در مدت بیشتر از سه سال ازماه جون ۲۰۱۷م به این طرف و بحران کرونا تا حدی بر اقتصاد قطر تأثیرات منفی داشته است؛ اما باز هم قطر از لحاظ منابع گازی سومین کشور دارای بزرگتری منابع عظیم گازی، چهارمین تولید کنندۀ گاز و بزرگترین صادر کننده گاز مایع در جهان است. بالاترین درآمد سرانه در سطح کشورهای منطقه را داشته و از لحاظ شفافیت مالی در رتبه ۳۲ در جهان است
قطر چشم انداز ۲۰۳۰ را با هدف قرار دادن توسعه پایدار، تنوع اقتصادی، نجات از وابسته‌گی به نفت و گاز و فراهم ساختن سطح بالای از زندگی برای تمامی شهرواندان قطری، وضع نموده و هم اکنون به شدت برای تطبیق آن تلاش می‌نماید.
یکی از ابزارهای تطبیق این چشم انداز سرمایه گذاری در عرصه‌های گوناگون در کشورهای مختلف جهان است که افغانستان نیز می‌تواند با مطالعه دقیق برنامه‌های سازمان سرمایه گذاری قطر و ارایه طرح‌های مناسب و فراهم ساختن فرصت‌های سرمایه گذاری، نگاه قطر را به سرمایه گذاری در این کشور جلب نماید.