عوامل صعود و نزول فرهنگ و تمدن اسلامی به استناد اشعار استاد ابراهیم خلیل (کنفرانس علمی- تحقیقی)
معاون سرمحقق برهان الدین نظامی عضو علمی انستیتوت زبان و ادبیات دری کنفرانس علمی ـ تحقیقی خویش را تحت عنوان «عوامل صعود و نزول فرهنگ و تمدن اسلامی به استناد اشعار استاد ابراهیم خلیل» که یکی از فرزانه گان ادبیات افغانستان می¬باشد، با مقدمه هدف تحقیق، مبرمیت تحقیق آغاز و در پنج بخش که حاوی موضوعات ذیل می-باشد، ارایه نمودند.
بخش اول: تمهیدات.
بخش دوم: ظهور اسلام و ترقیات روز افزون مسلمین.
بخش سوم: انحطاط مسلمین.
بخش چهارم: راه حل و بازگشت به عظمت و اقتدار گذشتۀ مسلمین.
بخش پنجم: نتیجه، پیشنهادات و پرسش و پاسخ. میباشد.
موصوف نتیجه مبحث خو درا چنين تقدیم نمود:
قبل از ظهور منجی بشریت و نزول وحی ملکوتی جامعۀ بشری مخصوصاً عربها در وضعیت اسفبارِ از وحشت و بربریت زنده گی داشتند. همزمان با ظهور اسلام و تطبیق قوانین الهی بشریت اوج تکامل زیست اخلاقی و تعالی تربیه و تعلیم را در کرۀ خاکی شاهد گردیدند. تأثیرگذاری این آموزه ها، مسلمین و رهبران شان را وا داشت تا در رشد و بالنده گی تمدن، فرهنگ و معارف اسلامی کوشاباشند.
مسلمین در اندک زمان با قوت علم و گسترش تمدن توانستند اسلام را به عنوان یک دین آزادی بخش، تمدن پسند و فرهنگ گستر با پذیرش نیروی مادی و معنوی به جهانیان معرفی نمایند. سرعت عمل مسلمین و استقبال مللِ زیرخطِ ستم حکام جبابرۀ عصر، دست به دست هم داده زمینه ساز شکل گیری بزرگترین مراکز فرهنگی و تمدنی در جهان گردید.
متأسفانه با جای گرفتن ضعف در تفکر مسلمین و رهبران آنها و تمایل سبک اندیشانۀ آنان به تعمیل ارزشهای اسلامی و شگوفای تمدن پذیرفته شدۀ مسلمین، زمینه ساز حالت انحطاط، انکسار و رکود در جوامع اسلامی گردید.
برگشت حالت انحطاط اکثر از شعرا را وادشت تا ضمن بررسی حالت انحطاط مسلمین بگونۀ مقایسوی، از گذشته طلای و عظمت و شوکت اسلامی یاد آوری نموده به وضعیت اسفبار کنونی شیون نمایند.