بررسی شرایط پایدار‌تعادل نش درنظریه بازی ها
عضو علمی مرکز علوم ریاضی، فزیک و تخنیک معاونیت علوم طبیعی – تخنیکی اکادمی علوم افغانستان محترم معاون سر محقق نصر الله فلک کنفرانس علمي - تحقیقی تحت عنوان (بررسی شرایط پایدار‌تعادل نش درنظریه بازی ها) در حضور استادان و محققین در معاونیت علوم طبیعی - تخنیکی ارایه نمود.
محترم محقق در این کنفرانس نظریه بازی ها، طبقه بندی بازی ها، تابع مطلوبیت، تابع بهترین پاسخ، تعادل نَش، پایداری تعادل نَش و مسئله کاربردی: منازعه آبی بر سرآب رود کابل بین افغا نستان و پاکستان بررسی و بحث صورت ګرفت.
محترم محقق افزود: نظریه بازی‌ها مطالعه تصمیم‌گیری در شرایط رقابت یا همکاری است که انتخاب هر فرد بر دیگران تأثیر می‌گذارد. این نظریه از دهه 1920م توسعه یافته و با کتاب فون نویمان و مورگنسترن در 1944م به شهرت رسید و در علوم مختلف راه باز کرد و کاربرد یافت. در نظریه بازی‌ها، تابع مطلوبیت میزان رضایت بازیکن را نشان می‌دهد و تابع بهترین پاسخ استراتژی مطلوب در واکنش به تصمیمات دیگران است. در این نظریه تعادل نش وضعیتی است که هیچ بازیکنی با تغییر استراتژی خود نمی‌تواند بهتر شود و این حالت زمانی پایدار است که همه بازیکنان عقلانی و آگاه باشند. این نظریه برای افغانستان به دلیل منابع آبی مشترک با کشورهای همسایه، به‌ویژه پاکستان، در موقعیت حساسی است می‌تواند راه‌کار مبتنی بر تعادل ارایه خواهد کرد. در منازعه آبی افغانستان و پاکستان، تعادل نش نشان می‌دهد همکاری و ایجاد نهادهای مشترک برای مدیریت منابع آبی، بهترین راه‌حل است. با توجه به این موارد کیفی مطالب کمی و نظری این کنفرانس در ادامه در نظر خواهیم داشت. تابع مطلوبیت در نظریه بازی ها به شرح زی است:
در ماتریکس اخیر تعادل نش نقطۀ است که هر بازیکن بهترین پاسخ را نسبت به استراتژی طرف مقابل داده باشد و انگیزه برای تغییر استراتژی نداشته باشد. بنابراین استراتژی های (s_1 ,T_1 )، (s_2 ,T_1 ) و (s_4 ,T_1 ) محتمل ترین استراتژی اند. مطلوبیت این استراتژی های هر کشور در نقاط (4 ,2)، (2 ,4) و (2 ,3) مشخص شده اند. اما نقطه تعادل (4 ,2) است چرا؟ چون هردو کشور انگیزۀ برای تغییر استراتژی خویش ندارند. بنابراین تعادل نش در s_1: ساختن بند ها برای افغانستان و T_1: دیپلماسی و مذاکره برای پاکستان نقطه تعادل در این منازعه ارزابی شده است.