وضعیت آب در آسیای مرکزی و ارتباط آن با افغانستان

Ezatullah_admin
چهارشنبه ۱۳۹۹/۱۲/۲۰ - ۱۰:۵۴

خلاصه

منطقۀ آسیای مرکزی به دلیل قرار گرفتن در بخش کم آب قار ۀ آسیا، وابستگی شدیدی به منابع آبی سطحی جاری دارد. تمام رودخانه های این منطقه در دو مسیر جداگانه آمودریا و سیردریا که هر دو به حوز ۀ آبگیر آرال میریزند، جاری است. با اینکه استفاده از آبهای جاری در آسیای مرکزی سابقۀ بسیار طولانی دارد، اما در دوران اتحاد شوروی، به منظور بهرهبرداری آب در سطح وسیع برای کشت پنبه، آب رودخانه های مزبور به میزان بسیار وسیعی مورد استفاده قرار گرفت. آنچه از سیاستهای آبی ا تحاد شوروی به عنوان میراث برای کشورهای منطقه پس از استقلال به جا ماند، انبوهی از مشکلاتی بود که تبعات منفی آن تا هنوز هم محسوس بوده و زمینه های زیادی را برای بحرانی شدن استفاده از آب در آسیای مرکزی به وجود آورد. بااین وجود، کشورهای منطقه در روشنایی اسناد بین المللی موجود و معطوف به درهم تنیدگی طبیعی آب میان آنها، تمهیداتی وسیعی را در سطوح دوجانبه و چندجانبه روی دست گرفتند که تا حدودی از بحرانی شدن  موضوع آب در میان آنها جلوگیری شد. در این میان، آنچه همچنان به صورت بالقوه بحران آفرین میمناید، ارتباط آب آسیای مرکزی با افغانستان است. افغانستان بااینکه سهمی بسیار زیاد در تأمین آب آمودریا دارد، نه تنها که در حال حاضر استفاده ناچیز از آب موجود در حوز آمودریا و سایر حوزه های شریک با آسیای مرکزی میکند، در هیچ سازوکار منطقهای در خصوص آب در سطح آسیای مرکزی حضور ندارد. عدم وجود شفافیت در تعیین سهم یا حقآ بۀ افغانستان از حوزه های دریایی شریک با منطقۀ آسیای مرکزی، میتواند این موضوع را در آینده به عاملی بحران ساز میان این کشور با همسایه های شمالی آن تبدیل کند.

Documents

وضعیت آب در آسیای مرکزی و ارتباط آن با افغانستان بخش اول – محقق عبدالشکور سالنګی.pdf