د ډيسمبر پنځمه؛ د خاورې نړيواله ورځ

د خاورې نړيواله ورځ په لومړي ځل ۲۰۰۲م کال کې د خاوره پوهنې د نړیوالې ټولنې International Union of Soil Sciences (IUSS) له خوا د تایلینډ هېواد په پاملرنې او د FAO د سازمان په همکارۍ د ملګرو ملتونو ۶۸مې عمومي اسامبلې ته د یادې ورځې د نومولو وړاندیز وکړ، چې په ۲۰۱۴م کال کې په رسمي ډول د ډيسمبر پنځمه د خاورې د نړیوالې ورځې په نوم ونومول شوه.

په کرنه کې د دې ورځې د نماځنې موخه د خاورې په اهمیت او اداره باندې د عامه پوهاوی زیاتول دي، چې په ۲۰۲۰ کال کې د دې ورځې د نمانځنې شعار: «خاوره ژوندۍ وساتئ او د خاورې حیاتي تنوع خوندي کړئ»، "Keep Soil Alive, Protect Soil Biodiversity" ده.

خاوره باید تل روغه او ښېرازه وي او له تخریب څخه خوندي وساتل شي او حاصلخیزي یې معلومه شي. په همدې موخه د افغانستان د علومو اکاډمي په خپل لس کلن ستراتیژیک پلان کې په ټول افغانستان کې د خاورو د حاصلخیزۍ د کچې د معلومولو په نوم یوه څېړنه پیل کړې ده چې په ټوله کې يې موخه د افغانستان د حاصلخېزه خاورو د احصايې معلومول دي.

يوه برخه يې د افغانستان د علومو د اکاډمي د کرنې انستيتوت له خوا د ننګرهار او لغمان په ولایتونو کې عملي شوې او پاتې برخه به یې هم له پلان سره سمه په پاتې کلونو کې د امکان په صورت کې عملي شي او پایلې به یې د کرنې وزارت، د کرنې د برخې څېړونکو او کروندګرو سره شریکې شي.